Dukkhavaggo

[PTS Vol S - 2] [\z S /] [\f II /]
[BJT Vol S - 2] [\z S /] [\w II /]
[PTS Page 080] [\q 80/]
[BJT Page 126] [\x 126/]

Suttantapiñake
Saüyuttanikàyo
Dutiyo bhàgo
Nidànavaggo
1. Abhisamayasaüyuttaü
6. Dukkhavaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa

1. 6. 1

Parivãmaüsanasuttaü

51. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho1 bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavo'ti. Bhadante'ti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Kittàvatà nu kho bhikkhave bhikkhu parivãmaüsamàno parivãmaüseyya sabbaso sammà dukkhakkhayàyà'ti? ''Bhagavà målakà no bhante, dhammà. Bhagavaü nettikà, [PTS Page 081] [\q 81/] bhagavaü pañisaraõà. Sàdhu vata bhante, bhagavantaü eva pañibhàtu etassa bhàsitassa attho. Bhagavato sutvà bhikkhå dhàressantã''ti.

Tena hi bhikkhave,2 suõàtha. Sàdhukaü manasikarotha. Bhàsissàmã'ti.

Evaü bhante'ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Imaü bhikkhave, bhikkhu parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''yaü kho idaü anekavidhaü. Nànappakàrakaü3 dukkhaü loke uppajjati jaràmaraõaü. Idaü nu kho dukkhaü kinnidànaü, kiü samudayaü, ki¤jàtikaü, kiü pabhavaü. Kismiü sati jaràmaraõaü hoti. Kismiü asati jaràmaraõaü na hoti''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: ''yaü kho idaü anekavidhaü nànàppakàrakaü dukkhaü loke uppajjati jaràmaraõaü, idaü kho dukkhaü jàtinidànaü jàtisamudayaü jàtijàtikaü jàtippabhavaü. Jàtiyà sati jaràmaraõaü hoti. Jàtiyà asati jaràmaraõaü na hotã''ti.

So jaràmaraõa¤ca pajànàti. Jaràmaraõasamudaya¤ca pajànàti. Jaràmaraõanirodha¤ca pajànàti. Yà ca jaràmaraõanirodhasàruppagàminã pañipadà taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammà dukkhakkhayàya pañipanno hoti4 jaràmaraõanirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''jàtipanàyaü kinnidànà, kiü samudayà, ki¤jàtikà, kimpabhavà, kismiü sati jàti hoti, kismiü asati jàti na hotã''ti. *

---------------

1. 'Kho'iti natthi - [pts. 2.] Bhikkhave taü - [pts, 3.] Nànàppakàraü - sãmu. 4. 'Bhoti' iti sabbattha natthi. * Jàkicàro ta dissate - [pts.]

[BJT Page 128] [\x 128/]

So parivimaüsamàno evaü pajànàti: ''jàti bhavanidànà, bhavasamudayà, bhavajàtikà, bhavappabhavà. Bhave sati jàti hoti. Bhave asati jàti na hotã''ti.

So jàtiü ca pajànàti. Jàtisamudayaü ca pajànàti. Jàtinirodhaü ca pajànàti. Yà ca jàtinirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti1 jàtinirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''bhavo panàyaü kinnidàno, kiüsamudayo, ki¤jàtiko, kimpabhavo, kismiü sati bhavo hoti, kismiü asati bhavo na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: bhavo upàdànanidàno. Upàdànasamudayo, upàdànajàtiko, upàdànapabhavo. Upàdàne sati bhavo hoti. Upàdàne asati bhavo na hotã'ti.

So bhavaü ca pajànàti. Bhavasamudayaü ca pajànàti. Bhavanirodhaü ca pajànàti. Yà ca bhavanirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti bhavanirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: upàdànaü panidaü kinnidànaü, kiü samudayaü, ki¤jàtikaü, kimpabhavaü, kismiü sati upàdànaü hoti, kismiü asati upàdànaü na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: upàdànaü taõhànidànaü. Taõhàsamudayaü, taõhàjàtikaü, taõhàpabhavaü, taõhà sati upàdànaü hoti. Taõhà asati upàdànaü na hotã'ti.

So upàdànaü ca pajànàti. Upàdànasamudayaü ca pajànàti. Upàdànanirodhaü ca pajànàti. Yà ca upàdànanirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti upàdàna nirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''taõhà panàyaü kinnidànà, kiü samudayà, ki¤jàtikà, kimpabhavà, kismiü sati taõhà hoti, kismiü asati taõhà na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: taõhà vedanànidànà. Vedanàsamudayà, vedanàjàtikà, vedanàpabhavà. Vedanà sati taõhà hoti. Vedanà asati taõhà na hotã'ti.

So taõhaü ca pajànàti. Taõhàsamudayaü ca pajànàti. Taõhànirodhaü ca pajànàti. Yà ca taõhànirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti taõhànirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''vedanà panàyaü kinnidànà, kiü samudayà, ki¤jàtikà, kimpabhavà, kismiü sati vedanà hoti, kismiü asati vedanà na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: vedanà phassanidànà, phassasamudayà, phassajàtikà, phassapabhavà. Phasse sati vedanà hoti. Phasse asati vedanà na hotã'ti.

So vedanaü ca pajànàti. Vedanàsamudayaü ca pajànàti. Vedanànirodhaü ca pajànàti. Yà ca vedanànirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti vedanànirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati, ''phasso panàyaü kinnidàno, kiü samudayo, ki¤jàtiko, kimpabhavo, kismiü sati phasso hoti, kismiü asati phasso na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: phasso saëàyatananidàno. Saëàyatanasamudayo, saëàyatanajàtiko, saëàyatanapabhavo, saëàyatane sati phasso hoti. Saëàyatane asati phasso na hotã'ti.

So phassaü ca pajànàti. Phassasamudayaü ca pajànàti. Phassanirodhaü ca pajànàti. Yà ca phassanirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti phassanirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''saëàyatanaü panidaü kinnidànaü, kiü samudayaü, ki¤jàtikaü, kimpabhavaü, kismiü sati saëàyatanaü hoti, kismiü asati saëàyatanaü na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: saëàyatanaü nàmaråpanidànaü, nàmaråpasamudayaü, nàmaråpajàtikaü, nàmaråpapabhavaü. Nàmaråpe sati vi¤¤àõo hoti. Nàmaråpe asati vi¤¤àõo na hotãti.

So saëàyatanaü ca pajànàti. Saëàyatanasamudayaü ca pajànàti. Saëàyatananirodhaü ca pajànàti. Yà ca saëàyatananirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti saëàyatananirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''nàmaråpaü panidaü kinnidànaü, kiü samudayaü, ki¤jàtikaü, kimpabhavaü, kismiü sati nàmaråpaü hoti, kismiü asati nàmaråpaü na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: nàmaråpaü vi¤¤àõanidànaü. Vi¤¤àõasamudayaü, vi¤¤àõajàtikaü, vi¤¤àõapabhavaü. Vi¤¤àõe sati nàmaråpe hoti. Vi¤¤àõe asati nàmaråpe na hotã'ti.

So nàmaråpaü ca pajànàti. Nàmaråsamudayaü ca pajànàti. Nàmaråpanirodhaü ca pajànàti. Yà ca nàmaråpanirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti nàmaråpanirodhàya.

Athàparaü parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''vi¤¤àõaü panidaü kinnidànaü, kiü samudayaü, ki¤jàtikaü, kimpabhavaü, kismiü sati vi¤¤àõaü hoti, kismiü asati vi¤¤àõaü na hotã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: vi¤¤àõaü saïkhàranidànaü. Saïkhàrasamudayaü, saïkhàrajàtikaü, saïkhàrapabhavaü. Saïkhàre sati vi¤¤àõe hoti. Saïkhàre asati vi¤¤àõe na hotã'ti.

So vi¤¤àõaü ca pajànàti. Vi¤¤àõasamudayaü ca pajànàti. Vi¤¤àõanirodhaü ca pajànàti. Yà ca vi¤¤àõanirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso dukkhakkhayàya pañipanno hoti vi¤¤àõanirodhàya.

So parivãmaüsamàno parivãmaüsati: ''saïkhàrà panime kinnidànà, kiü samudayà, ki¤jàtikà, kimpabhavà, kismiü sati saïkhàrà honti, kismiü asati saïkhàrà na hontã''ti.

So parivãmaüsamàno evaü pajànàti: ''saïkhàrà avijjànidànà, avijjàsamudayà, avijjàjàtikà, avijjàpabhavà. [PTS Page 082] [\q 82/] avijjàya sati saïkhàrà honti. Avijjàya asati saïkhàrà na hontã'ti.

So saïkhàre ca pajànàti. Saïkhàrasamudayaü ca pajànàti. Saïkhàranirodhaü ca pajànàti. Yà ca saïkhàranirodhasàruppagàminã pañipadà, taü ca pajànàti. Tathà pañipanno ca hoti anudhammacàrã.

Ayaü vuccati bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammà dukkhakkhayàya pañipanno hoti saïkhàranirodhàya.

-------------------

1. 'Hoti' iti natthi - machasaü, syà, [pts.] Sã

[BJT Page 130] [\x 130/]

Avijjàgatoyaü bhikkhave, purisapuggalo pu¤¤aü ce saïkhàraü abhisaïkharoti, pu¤¤opagaü hoti vi¤¤àõaü. Apu¤¤aü ce saïkhàraü abhisaïkharoti, apu¤¤opagaü hoti vi¤¤àõaü. âne¤jaü ce saïkhàraü abhisaïkharoti, àne¤jåpagaü hoti vi¤¤àõaü.

Yato kho bhikkhave, bhikkhuno avijjà pahãõà hoti vijjà uppannà, so avijjàviràgà vijjåppàdà neva pu¤¤àbhisaïkhàraü abhisaïkharoti. Na apu¤¤àbhisaïkhàraü abhisaïkharoti. Na àne¤jàbhisaïkhàraü abhisaïkharoti anabhisaïkharonto anabhisa¤cetayanto na ki¤ci loke upàdiyati. Anupàdiyaü na paritassati. Aparitassaü paccattaü yeva1 parinibbàyati. 'Khãõà jàti. Vusitaü brahmacariyaü. Kataü karaõãyaü nàparaü itthattayà'ti pajànàti.

So sukhaü ce vedanaü vediyati, sà aniccàti pajànàti. Anajjhositàti2 pajànàti. Anabhinanditàti3 pajànàti. Dukkhaü ce vedanaü vediyati, sà aniccàti pajànàti. Anajjhositàti2 pajànàti. Anabhinanditàti3 pajànàti. Adukkhamasukhaü ce vedanaü vediyati, sà aniccàti pajànàti. Anajjhositàti2 pajànàti. Anabhinanditàti pajànàti.

So sukhaü ce vedanaü vediyati, visa¤¤utto naü4 vedanaü vediyati. Dukkhaü ce vedanaü vediyati, visa¤¤utto naü vedanaü vediyati. Adukkhamasukhaü ce vedanaü vediyati, visa¤¤utto naü vedanaü vediyati.

[PTS Page 083] [\q 83/] so kàyapariyantikaü vedanaü vedayamàno5 kàyapariyantikaü vedanaü vedayàmã'ti6 pajànàti. Jãvitapariyantikaü vedanaü vedayamàno jãvitapariyantikaü vedanaü vedayàmã'ti pajànàti. Kàyassa bhedà uddhaü jãvitapariyàdànà idheva sabbavedayitàni anabhinanditàni sãti bhavissanti. Sarãràni avasissantã'ti pajànàti.

Seyyathàpi bhikkhave, puriso kumbhakàrapàkà uõhaü kumbhaü uddharitvà same bhåmibhàge pativiseyya,7 tatra yàyaü usmà sà tattheva våpasameyya. Kapallàni avasisseyyuü. Evameva kho bhikkhave bhikkhu kàyapariyantikaü vedanaü vediyamàno (kàyapariyantikaü vedanaü vediyàmã'ti pajànàti) jãvitapariyantikaü vedanaü vediyamàno jãvitapariyantikaü vedanaü vediyàmã'ti pajànàti. Kàyassa bhedà uddhaü jãvitapariyàdànà idheva sabbavedayitàni anabhinanditàni sãti bhavissanti, sarãràni avasissantã'ti pajànàti.

------------------

Saëàyatananirodhasàruppagàminã na ajjhosità-sãmu. 3. Na abhinandità-sãmu. 4. Visaüyutto taü-sãmu. 5. Vediyamàno-sãmu, [pts, 6.] Vediyàmi-sãmu,

7. Pañisisseyya-machasaü, patiññhapeyya-syà, [pts]

[BJT Page 132] [\x 132/]

Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu kho khãõàsavo bhikkhu pu¤¤àbhisaïkhàraü và abhisaïkhareyya, apu¤¤àbhisaïkhàraü và abhisaïkhareyya, àne¤jàbhisaïkhàraü và abhisaïkhareyyà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana saïkhàresu asati saïkhàranirodhà api nu kho vi¤¤àõaü pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana vi¤¤àõe asati vi¤¤àõanirodhà api nu kho nàmaråpaü pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana nàmaråpe asati nàmaråpanirodhà api nu kho saëàyatanaü pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

'Sabbaso và pana saëàyatane asati saëàyatananirodhà api nu kho phasso pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

[PTS Page 084] [\q 84/] sabbaso và pana phasse asati phassanirodhà api nu kho vedanà pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana vedanàya asati vedanànirodhà api nu kho taõhà pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana taõhàya asati taõhànirodhà api nu kho upàdànaü pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana upàdàne asati upàdànanirodhà api nu kho bhavo pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana bhave asati bhavanirodhà api nu kho jàti pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sabbaso và pana jàtiyà asati jàtinirodhà api nu kho jaràmaraõaü pa¤¤àyethà'ti?

'No hetaü bhante'

Sàdhu sàdhu kho1 bhikkhave, evamevetaü2 bhikkhave, netaü a¤¤athà saddahatha evamevetaü3 bhikkhave, adhimuccatha. Nikkaïkhà ettha hotha nibbicikicchà. Esevanto dukkhassàti.

--------------

1. ''Kho' iti natthi-machasaü, syà, [pts. 2.] Evametaü-machasaü.

3. Saddahatha me taü-machasaü, [pts.] Saddahatha evametaü-syà.

[BJT Page 134] [\x 134/]

1. 6. 2.

Upàdànasuttaü

52. Sàvatthiyaü-

Upàdànãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, dasannaü và kaññhavàhànaü [PTS Page 085] [\q 85/] vãsàya và kaññhavàhànaü tiüsàya và kaññhavàhànaü cattàrãsàya và kaññhavàhànaü mahàaggikkhandho jaleyya1, tatra puriso kàlena kàlaü sukkhàni ceva tiõàni pakkhipeyya, sukkhàni ca gomayàni pakkhipeyya, sukkhàni ca kaññhàni pakkhipeyya, evaü2 hi so bhikkhave mahà aggikkhandho tadàhàro tadupàdàno ciraü dãghamaddhànaü jaleyya.

Evameva kho bhikkhave, upàdànãyesu dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Upàdànãyesu bhikkhave, dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, dasannaü và kaññhavàhànaü vãsàya và kaññhavàhànaü tiüsàya và kaññhavàhànaü cattàrãsàya và kaññhavàhànaü mahà aggikkhandho jaleyya, tatra puriso na kàlena kàlaü sukkhàni ceva tãõàni pakkhipeyya. Na sukkhàni ca gomayàni pakkhipeyya, na sukkhàni ca kaññhàni pakkhipeyya, evaü hi so bhikkhave mahà aggikkhandho purimassa ca upàdànassa pariyàdànà a¤¤assa ca anupahàrà anàhàro nibbàyeyya.

Evameva kho bhikkhave, upàdànãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

1. 6. 3

Sa¤¤ojanasuttaü

53. [PTS Page 086] [\q 86/] sàvatthiyaü-

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassåpàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

--------------------

1. Jàleyya - [pts. 2.] Eva¤hi - syà, [pts.]

[BJT Page 136] [\x 136/]

Seyyathàpi bhikkhave, telaü ca pañicca vaññiü ca pañicca telappadãpo jhàyeyya, tatra puriso kàlena kàlaü telaü àsi¤ceyya,1 vaññiü upasaühareyya,2 evaü hi so bhikkhave telappadãpo tadàhàro tadåpàdàno ciraü dãghamaddhànaü jaleyya.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu assàdànupassino vihirato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, telaü ca pañicca vaññiü ca pañicca telappadãpo jhàyeyya, tatra puriso na kàlena kàlaü telaü àsi¤ceyya, na vaññiü ca3 upasaühareyya, evaü hi so bhikkhave telappadãpo purimassa ca upàdànassa pariyàdànà a¤¤assa ca anupahàrà anàhàro nibbàyeyya.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodhà, jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

1. 6. 4

Dutiya sa¤¤ojanasuttaü

54. [PTS Page 087] [\q 87/] sàvatthiyaü-

Seyyathàpi bhikkhave, telaü ca pañicca vaññiü ca pañicca telappadãpo jhàyeyya, tatra puriso kàlena kàlaü telaü àsi¤ceyya, vaññiü upasaühareyya, evaü hi so bhikkhave, telappadãpo tadàhàro tadåpàdàno ciraü dãghamaddhànaü jaleyya.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, telaü ca pañicca vaññiü ca pañicca telappadãpo jhàyeyya, tatra puriso na kàlena kàlaü telaü àsi¤ceyya, na vaññiü ca upasaühareyya, evaü hi so bhikkhave telappadãpo purimassa ca upàdànassa pariyàdànà a¤¤assa ca anupahàrà4 anàhàro nibbàyeyya.

-----------------

1. Abhisi¤ceyya-sãmu. 2. Upahareyya-sãmu, sã1, 3. Ca, iti natthi-syà, machasaü 4. Anupàhàrà-[pts.]

[BJT Page 138] [\x 138/]

1. 6. 5

Mahàrukkhasuttaü

55. Sàvatthiyaü-

Upàdànãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdàpaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, tassa yàni ceva målàni adhogamàni, yàni ca tiriyaügamàni, sabbàni tàni uddhaü ojaü abhiharanti. Evaü hi so bhikkhave mahàrukkho tadàhàro tadåpàdàno ciraü dãghamaddhànaü tiññheyya.

[PTS Page 088] [\q 88/] upàdànãyesu bhikkhave, dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà1 palikhaõeyya2 palikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattànipi.3 So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave mahàrukkho ucchinnanamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato4 àyatiü anuppàdadhammo.

1. 6. 6

Dutiya mahàrukkhasuttaü

56. Sàvatthiyaü-

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, tassa yàni ceva målàni adhogamàni, yàni ca tiriyaügamàni, sabbàni tàni uddhaü ojaü abhiharanti. Evaü hi so bhikkhave, mahàrukkho tadàhàro tadupàdàno ciraü dãghamaddhànaü tiññheyya.

---------------

1. Målaü chinditvà-machasaü, målena chetvà-[pts. 2.] Paliü-[pts.]

3. Usãranàëa-sãmu. 4. Anabhàvaükato-[pts,] sãmu. Machasaü, anabhàvaügato-syà.

[BJT Page 140] [\x 140/]

Evameva kho bhikkhave, upàdànãyesu dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà [PTS Page 089] [\q 89/] upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà palikhaõeyya palikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattànipi. So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave mahàrukkho ucchinnanamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

1. 6. 7

Taruõarukkhasuttaü

57. Sàvatthiyaü-

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kovalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, taruõo rukkho, tassa puriso kàlena kàlaü målàni palisattheyya.1 Kàlena kàlaü paüsuü dadeyya. Kàlena kàlaü udakaü dadeyya. Evaü hi so bhikkhave taruõo rukkho tadàhàro tadupàdàno vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjeyya.

Evameva kho bhikkhave:, sa¤¤ojanãyesu dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

[PTS Page 090] [\q 90/] seyyathàpi bhikkhave, taruõo rukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà palikhaõeyya palikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattànipi. So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave taruõorukkho ucchinnanamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

-------------------

1. Palimajjeyya-machasaü, palisajjeyya-syà, [pts.] Palisanteyya-sã 1 sã mu.

[BJT Page 142] [\x 142/]

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

1. 6. 8

Nàmaråpasuttaü

58. Sàvatthiyaü-

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato nàmaråpassa avakkanti hoti. Nàmaråpapaccayà saëàyatanaü. Saëàyatanapaccayà phasso. Phassapaccayà vedanà. Vedanàpaccayà taõhà. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu assàdànupassino viharato nàmaråpassa avakkanti hoti. Nàmaråpapaccayà saëàyatanaü. Saëàyatanapaccayà phasso. Phassapaccayà vedanà. Vedanàpaccayà taõhà. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu àdãnavànupassino viharato nàmaråpassa avakkanti na hoti. Nàmaråpanirodhà [PTS Page 091] [\q 91/] saëàyatananirodho. Saëàyatananirodhà phassanirodho. Phassanirodhà vedanànirodho. Vedanànirodhà taõhànirodho. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà palikhaõeyya palikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattànipi. So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave, mahàrukkho ucchinnanamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato nàmaråpassa avakkanti na hoti. Nàmaråpanirodhà saëàyatananirodho. Saëàyatananirodhà phassanirodho. Phassanirodhà vedanànirodho. Vedanànirodhà taõhànirodho. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

1. 6. 9

Vi¤¤àõasuttaü

59. Sàvatthiyaü-

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu assàdànupassino viharato vi¤¤àõassa avakkanti hoti. Vi¤¤àõapaccayà nàmaråpaü. Nàmaråpapaccayà saëàyatanaü. Saëàyatanapaccayà phasso. Phassapaccayà vedanà. Vedanàpaccayà taõhà. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu assàdànupassino viharato vi¤¤àõassa avakkanti hoti. Vi¤¤àõapaccayà nàmaråpaü. Nàmaråpapaccayà saëàyatanaü. Saëàyatanapaccayà phasso. Phassapaccayà vedanà. Vedanàpaccayà taõhà. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

[BJT Page 144] [\x 144/]

Sa¤¤ojanãyesu bhikkhave, dhammesu àdãnavànupassino viharato vi¤¤àõassa avakkanti na hoti. Vi¤¤àõanirodhà1 nàmaråpanirodho. Nàmarånirodhà saëàyatananirodho. Saëàyatananirodhà phassanirodho. Phassanirodhà vedanànirodho. Vedanànirodhà taõhànirodho. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà palikhaõeyya, palikhaõitvà målàni uddhareyya, antamaso usãranàëamattànipi. So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave mahàrukkho ucchinnamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

Evameva kho bhikkhave, sa¤¤ojanãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato vi¤¤àõassa avakkanti na hoti. Vi¤¤àõanirodhà1 nàmaråpanirodho. Nàmaråpanirodhà saëàyatananirodho. Saëàyatananirodhà phassanirodho. Phassanirodhà vedanànirodho. Vedanànirodhà taõhànirodho. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

1. 6. 10

Nidàna (pañiccasamuppàda) suttaü

60. [PTS Page 092] [\q 92/] ekaü samayaü bhagavà kuråsu viharati kammàssadammaü2 nàma kurånaü nigamo. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: acchariyaü bhante, abbhåtaü bhante. Yàca gambhãro càyaü bhante, pañiccasamuppàdo gambhãràvabhàso ca, atha ca pana me uttànakuttànako viya khàyatã'ti.

Mà hevaü ànanda, mà hevaü ànanda, gambhãro càyaü ànanda, pañiccasamuppàdo gambhiràvabhàso ca etassa ànanda, dhammassa a¤¤àõà ananubodhà appañivedhà evamayaü pajà tantàkulakajàtà guëàguõñhika3 jàtà mu¤jababbajabhåtà apàyaü duggatiü vinipàtaü saüsàraü nàtivattati.

Upàdànãyesu ànanda, dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Seyyathàpi ànanda, mahàrukkho, tassa yàni ceva målàni adhogamàni, yàni ca tiriyaügamàni. Sabbàni tàni uddhaü ojaü abhiharanti. Evaü hi so ànanda, mahàrukkho tadàhàro tadåpàdàno ciraü dãghamaddhànaü tiññheyya.

Evameva kho ànanda, upàdànãyesu dhammesu assàdànupassino viharato taõhà pavaóóhati. Taõhàpaccayà [PTS Page 093] [\q 93/] upàdànaü. Upàdànapaccayà bhavo. Bhavapaccayà jàti. Jàtipaccayà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Upàdànãyesu ànanda, dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

----------------

1. Vi¤¤àõassa nirodhà-machasaü, [pts. 2.] Kammàsadhammaü machasaü, kammàsadammaü, syà, [pts 3.] Kulagaõñhika-machasaü, guëãguõñhika-syà, gulikandhika - [pts]

[BJT Page 146] [\x 146/]

Seyyathàpi bhikkhave, mahàrukkho, atha puriso àgaccheyya kuddàlapiñakaü àdàya. So taü rukkhaü måle chindeyya. Måle chetvà palikhaõeyya, palikhaõitvà målàni uddhareyya antamaso usãranàëamattànipi. So taü rukkhaü khaõóàkhaõóikaü chindeyya. Khaõóàkhaõóikaü chinditvà phàleyya. Phàletvà sakalikaü sakalikaü kareyya. Sakalikaü sakalikaü karitvà vàtàtape visoseyya, vàtàtape visosetvà agginà óaheyya. Agginà óahetvà masiü kareyya. Masiü karitvà mahàvàte và opuneyya. Nadiyà và sãghasotàya pavàheyya. Evaü hi so bhikkhave mahàrukkho ucchinnamålo assa tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo.

Evameva kho ànanda, upàdànãyesu dhammesu àdãnavànupassino viharato taõhà nirujjhati. Taõhànirodhà upàdànanirodho. Upàdànanirodhà bhavanirodho. Bhavanirodhà jàtinirodho. Jàtinirodhà jaràmaraõaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã'ti.

Dukkhavaggo chaññho.

Tatruddànaü:

Parivãmaüsanupàdànaü dve ca sa¤¤ojanàni ca

Mahàrukkhena dve vuttà taruõena ca sattamaü

Nàmaråpa¤ca vi¤¤àõaü nidànena ca te dasàti.